Tuesday 5 January 2016

ദേശീയോദ്യാനവും മെറ്റാനറേറ്റീവും

അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ അധികം ചരിത്രമുള്ള രാജ്യമല്ല. യൂറോപ്പിനെയോ പൗരസ്ത്യദേശങ്ങളെയോ പോലെ അവിടെ വലിയ തത്വചിന്തകളോ കലാവ്യവഹാരങ്ങളോ സാമൂഹ്യാശയങ്ങളോ ഉണ്ടായിവന്നിട്ടില്ല. ആധുനിക കാലത്തെ മനുഷ്യോപകാരപ്രദമായ പല കണ്ടുപിടുത്തങ്ങളും നടന്നിട്ടുള്ളത് പക്ഷേ അവിടെയാണ്. ഞാൻ എഴുതുന്ന ഈ കുറിപ്പ് നിങ്ങൾക്ക് വായിക്കാനാവുന്നതും അവർ കണ്ടുപിടിച്ച ഏതൊക്കെയോ സാങ്കേതികതയാലാണ്.

വലിയ സങ്കല്പങ്ങൾ, ആശയങ്ങൾ, തത്വചിന്തകൾ, കലകൾ, ആവിഷ്കാരങ്ങൾ - ഇതിനെയൊക്കെ എങ്ങനെയാവും നിർവ്വചിക്കാനാവുക?

'ദേശീയോദ്യാനം' എന്നൊരു സംഗതിയെ കുറിച്ച് ആലോചിക്കുക. എങ്ങനെ, എവിടെ നിന്നാവും അങ്ങനെയൊരു ആശയം ആദ്യം ഉരുത്തിരിഞ്ഞുവന്നിരിക്കുക. ഗ്രാന്റ്നറേറ്റിവ് / മെറ്റാനറേറ്റിവ് എന്ന് വിവക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന ആശയസംഹിതകളുടെ കൂട്ടത്തിലൊന്നും ദേശീയോദ്യാനത്തെ ആരും പെടുത്തിയിട്ടില്ല. പക്ഷെ ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ ഇല്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ ഇന്ന് കുറവാണ്. കേരളത്തിൽ മാത്രം നിലവിൽ ആറ് ദേശീയോദ്യാനങ്ങളുണ്ട്. നമ്മുടെ നാട്ടിലെ മറ്റുചില ഹരിതപ്രദേശങ്ങൾ കൂടി താമസംവിനാ ആ നിലയിലേയ്ക്ക് ഉയർത്തപ്പെടും എന്നാണ് വാർത്തകൾ. ഇത് എത്രയോ ചതുരശ്രകിലോമീറ്ററുകൾ വരും. കേരളത്തിന്റെ മാത്രം സ്ഥിതി ഇതാണെങ്കിൽ ലോകം മുഴുവനെടുത്താൽ ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ പരന്നുകിടക്കുന്ന ഭൂവിസ്ത്രിതി ഊഹാതീതമാണ്.

ഇത് വെറുതേയങ്ങ് ഉണ്ടായിവന്ന ഒരു ആശയമല്ല. ഒരു അവബോധത്തിന്റെ ആവിഷ്ക്കാരമാണ് ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ - പരിസ്ഥിതിബോധം.

സമകാലികമായ ഒരു മെറ്റാനറേറ്റിവ് പ്രകാശനമായി വ്യവഹരിക്കുന്നത് മാർക്സിസത്തെയാണല്ലോ. (മെറ്റാനറേറ്റിവിന്റെ ആശയവിശദീകരണം ഈ ചെറുകുറിപ്പ് ആഗ്രഹിക്കില്ല.) അതിനെക്കാൾ ജൈവമായ ഒരു ബോധപ്രസരണമായി പാരിസ്ഥിതികാവബോധത്തെയും അതിന്റെ മൂർത്താവിഷ്കാരമായ ദേശീയോദ്യാനങ്ങളേയും കാണാം (ചെറുവകഭേദങ്ങളായ വന്യജീവികേന്ദ്രങ്ങളും പക്ഷികേന്ദ്രങ്ങളുമൊക്കെ അനുബന്ധമായി വേറെയുമുണ്ട്).

പെരിയാർ ദേശീയോദ്യാനത്തിന്റെ ഭാഗമായ വനമേഖല... 
ക്രിയാത്മകവും ജൈവവും പ്രകൃത്യോന്മുഖവും, അതുകൊണ്ട് തന്നെ മാനവികവുമായ സൂക്ഷ്മ രാഷ്ട്രീയപ്രയോഗമാണ് ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ. ലോകം പൊതുവേ രാഷ്ട്രീയം എന്ന് വിവക്ഷിക്കുന്ന മനുഷ്യകേന്ദ്രിതമായ കക്ഷിരാഷ്ട്രീയത്തെ സജീവതയോടെ മറികടക്കുന്നുണ്ട് ദേശീയോദ്യാനം എന്ന ജൈവരാഷ്ട്രീയപ്രയോഗം. ഗ്രീൻപീസ് പോലെ പ്രത്യക്ഷമായ രാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകളുള്ള ഹരിതകക്ഷികൾ തീവ്രമായി പരിസ്ഥിതിബോധത്തെ പിൻപറ്റുന്നുണ്ടാവാമെങ്കിലും അവരല്ല ഈ ആശയത്തിന്റെ പ്രയോക്താക്കൾ. പ്രത്യേകിച്ച് വ്യവസ്ഥാപിത രൂപമുള്ള പ്രത്യക്ഷതകളല്ല ഈ ചിന്താസരണിയെ മുന്നോട്ടെടുക്കുക. ഏതുതരം ഭരണകൂടം നിലനിൽക്കുന്ന രാഷ്ട്രമായാലും അവരുടെ കക്ഷിരാഷ്ട്രീയ താല്പര്യത്തിന് അതീതമായി വിന്യസിക്കപ്പെട്ട ഒരു ബോധസരണിയുടെ ഭാഗമായാണ് ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ ഉണ്ടാവുന്നതും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നതും. മെറ്റാനറേറ്റീവ് എന്ന പരികല്പനയുടെ ആഗ്രഹങ്ങളെ ഏറെക്കൂറെ തൃപ്തിപ്പെടുത്തും ഈ സുതാര്യരാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ആഗോളമാനം.

നേരത്തേ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ ഇത് വെറുതേ ഉണ്ടായിവന്നതല്ല. ഇന്റർനെറ്റ് കണ്ടുപിടിച്ചത് അമേരിക്കയാണ് എന്ന് പറയുന്നതുപോലെ ദേശീയോദ്യാനം എന്ന ആശയവും അതിന്റെ ആവിഷ്കാരവും ആദ്യം ഉണ്ടായതും അമേരിക്കയിൽ തന്നെയാണ്. പ്രത്യക്ഷമായ പാരിസ്ഥിതികാവശ്യങ്ങൾ മുൻ നിർത്തിയല്ല, അർക്കൻസാസ് സംസ്ഥാനത്തിലെ ഉഷ്ണനീരുറവകൾ ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രദേശം 1832 - ൽ അമേരിക്കൻ സർക്കാർ സംരക്ഷിതമാക്കുന്നത്. രാഷ്ട്രത്തിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി പിന്നീട് ഉപയോഗിക്കാൻ സ്വകാര്യവ്യക്തികളിൽ നിന്നും സംരക്ഷിക്കുക എന്നതായിരുന്നു അതിന്റെ പ്രാഥമികമായ ഉദ്ദേശ്ശ്യം. പക്ഷേ അതുതന്നെ പ്രഭവാവസ്ഥയിലുള്ള പാരിസ്ഥിതികാവബോധത്തിന്റെ പ്രത്യക്ഷവത്കരണമായി മനസ്സിലാക്കാം. എന്നാൽ കൃത്യമായും നിയമവ്യവസ്ഥകളോടെ ആദ്യത്തെ ദേശീയോദ്യാനം സ്ഥാപിതമാവുന്നത് 1864 - ൽ അമേരിക്കയിലെ കാലിഫോർണിയ സംസ്ഥാനത്തിൽ യോസെമിറ്റീ ദേശീയോദ്യാനം (Yosemite National Park) സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെടുന്നതോടെയാണ്.

ഒന്നര നൂറ്റാണ്ട് ആവുമ്പോൾ ലോകമാസകലം ഉൾക്കൊണ്ട ഒരു അവബോധത്തിന്റെ പ്രത്യക്ഷവത്കരണമായി ദേശീയോദ്യാനങ്ങൾ മാറിയിരിക്കുന്നു.

00

4 comments:

  1. പ്രിയ ലാസർ
    ഈ പാരസ്ഥിതികാവബോധം അമേരിക്കക്ക് ലഭിച്ചത് ഒരു കാലത്ത് അവിടെ നിന്ന റെഡ്ഇൻഡൃൻ സംസ്കാരത്തിൽ നിന്നാണ്.

    ReplyDelete
    Replies
    1. അതെ, ഒരുപാട് ധാരകളുടെ സങ്കലനമാണല്ലോ ഓരോ അവബോധവും...

      Delete
  2. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  3. എനിക്കാദ്യം അമേരിക്ക എന്നാൽ പള്ളിവക മഠത്തിൽ നിന്ന് കിട്ടുന്ന മെയിസുപൊടിയും എണ്ണയും ആയിരുന്നു. എന്റെ ഗ്രാമത്തിൽ പലപേരുടെ പട്ടിണി മാറ്റിയത് ആ ഭക്ഷ്യപദാർത്ഥങ്ങളാണു

    ReplyDelete